Osvjetljenje sakrivenih puteva mikrokosmičkog - zemaljskog kôda, kroz geofizička artefakta i dvosmislenost mitskih tajni, predstavlja jednu od mogućih tema likovne umjetnosti dvadesetog vijeka, koja teži povratku elementarnom, iskonskom, jednostavnom kao antipodu složenom, sterilnom i dehumanizovanom savremenom svijetu. Prošlost, koju svaki pojedinac nosi u sebi kao materijalnu i duhovnu spoznaju, kao naslage arhetipskih i smisaonih slika, predstavlja stvaralački podsticaj na kojemu će slikar Mile Albijanić izgraditi djelo modernog prosedea.

       Sačuvani fosilni i drugi materijalni ostaci koji svjedoče o životu na zemlji, od praistorije do danas, postali su elementi na kojima formira svoje viđenje svijeta i prirode - iz koje sve potiče i kojoj se sve vraća. Prirodnjačka zbirka Zavičajnog muzeja u Nikšiću, pljevaljski ugljenokopi, kalcifikati pronađeni u krečnjačkim naslagama crnogorskog tla, postali su izvorišta preko kojih projektuje vlastitu sliku svijeta, a kroz nju i smisaoni aspekat kosmičkog ustrojstva.

       To je sikarstvo ekspresivnog prosedea, "susret subjektivne i istorijske memorije", kojim se teži predstaviti simultana korelacija između realnog i imaginarnog, past i prezenta. Naime, transformacije vizuelnih podataka nalaze ishodište u apstraktnim kompozicijama sa asocijativnim formama kojima se nagovještavaju ili racionalno prenose specifične karaketristike prirodnih oblika. Na izložbi u galeriji "Josip Bepo Benković" Albijanić se predstavlja akvarelima i kolažima na kojima projektuje rasute djeliće sjećanja i prirodnih elemenata. Sučeljavanjem i prožimanjem materijala, oblika, recipijenata prošlosti i savremenosti, uspio je da spoji strane elemenate, koji na njegovim radovima egzistiraju zajedno kao nosioci subjektivnih idejnih i poetskih paradigmi.

       Prostor kompozicije je zatvoren, ograničen na plastično jezgro definisano sukcesivno i ritmalno raspoređenim frontalizovanim oblicima, postavljenim u slojevite stukture koje otvaraju prostorne planove prema virtuelnoj dubini. U ovom slikarstvu klasičnog mira, utonulog u tišinu zaustavljenog vremena, javljaju se elementi koji mu daju nov kvalitet. Dok su predmeti "realnog svijeta", najčešće ribe, predstavljeni sa mimetičkom preiciznošću, Albijanićeva fantazija i potreba za igrom razvila se u dekorativnim sekvencama koje se kristalizuju u plastičnom sloju slike. Disciplina i sređenost, duh sinteze i svedenosti, čine karakteristiku njegovih strogo kontrolisanih kompozicijskih sklopova u kojima se reflektuje unutrašnji aktivizam umjetnika podstaknut snažnim emotivnim i čulnim nermirima.

       Njegov crtež, ako nije u funkciji ornamentalnog, predstavlja samostalnu realnost koja na površini ocrtava forme: ribe, mitske kreature (kentaur), kalcifikate, fosilne ostatke, opnokrile insekte, bube, rastinje, karbonantne stijene, slonove poput mašinskih nemani..., koji zajedno uobličavaju svijet koji odiše snagom iskonske energije.

       Njegovi "zoološki albumi" u kojem su notirani literarne odrednice - nazivi odabranih primjeraka, predstavljaju zgusnut i sintetezovan prostor u kome se javlja slojevitost plastičnih elemenata: forme, crteža, kolorita koji se slažu poput vremenskim procesom formiranih naslagama zemlje u kojima su sačuvani matrijalni ostaci.

       Pored slobodnih ornamentalnih šara - valovite linije, lineranih ritmova horizontala i vertikala, tačkica, slobodnih, nedefinisanih površina, često se javljaju i primordijalne forme kruga i trougla koji simbolišu - sveukupnost kosmičkog kretanja i osnovne principe na kojima počiva svijet.

       Kroz apsolutno vrijeme on je otkrio tajnu obnavljanja, prelazak iz jedne prostorne i vremenske dimenzije u drugu.

       Na pejzažima pored diskretno nagovještenih elemenata realnosti oživljena je lirska atmosfera predjela u kojima umjetnik slobodnom imaginacijom inkorporira elemente svog ornamentalnog repertoara.

       Na ovoj zložbi predstavlja se i slikama u ulju, na kojima dominira njegov omiljeni motiv riba (najčešće par postavljen u simetričnom odnosu) smještena u metafizikom, svjetlošću zasićenom prostoru podmorja, kao jasno definisana forma sa karakterističnim oblikovnim i taktilnim osobenostima.

       Mada se slikarstvu posvetio tek posljednjih godina Mile Albijanić pokazuje izuzetnu likovnu zrelost umjetnika istaknute ekspresivne note, nadahnutog jedinstvenim duhom genius loci, koji zna šta hoće i koji to radi na najbolji i najiskreniji način.

Ljiljana Zeković
Cetinje, maj, 2007. istoričar umjetnosti

 

 

       Način na koji shvatamo jezik jednog slikara zavisi od sopstvenih razumijevanja umjetnosti ovog doba i odredjen je našim odnosom prema svijetu oblika. Tako je i sa dijelom Mila Albijanića koje odlikuje istraživački duh, pronalaženje uvijek novih likovnih rješenja, povezivanjem starog sa novim i velika radoznalost.

       Pri tom proces istraživanja sopstvenih svjetova podrazumijeva gestualni automatizam ekspresivnog karaktera u kojem dolazi do izražaja linija koja dominira na bjelini papira. Sa tih ekspresivnih površina ispunjenih energijom i kretanjam, nastojanjem da se eliminiše masa i postigne razgradjivanje osnovnog motiva otkrivamo suštinu poetike Mila Albijanića-jedan vibrantan nerv i spremnost da se uhvati u koštac sa neizvjesnim.

       Najnovija serija radova, gdje jedan motiv (ribe) varira u manjim izmjenama i u okviru novih kolorističkih kombinacija, svjedoči o sukobljavanju oblika i linija u nastojanju da se dosegne tajna ljepote prirode na autoru specifičan način.

       Kompozicija je sačinjena od detalja koji daju odredjenu posebnost, a strukturu čine složenom. Ti neobični sklopovi i iznenadjenja svjedoče o igri do koje je umjetniku stalo.Boje čiste i zvučne, prihvatljive u plavoj, ili toplo crvenoj kolorističkoj varijanti,vodi linija koja uzima na sebe svojstvo razdvajača i upotpunjivača kompozicije.

       Asocijacija i igra, analiza pojednih detalja u bogato strukturisanom asocijativnom pejzažu formira jedan moderno dat duh intime koji nas uvodi u područje spontanog i slobodnog gradjenja slike, gdje ipak nema simptoma egzistencijalne napetosti karakteristične za apstraktni ekspresionizam u koji bi se mogao smjestiti najnoviji opus Mila Albijanića.

Bar,
4.jun 2006
    
Istoričar umjetnosti
Koviljka Ćalasan


Poslednjih godina Albijanića je privlačio, i još uvek privlači, podvodni svijet predstavljen čulno i sa puno fantazije. Ali, već tada su u nagovještaju promjene usmjerene ka većem ekspresionizmu, kolažiranju, «presovanju» svijeta zemne i podmorske flore kao za kakav zoonarijum"
      "Lirska ljepota ranijih radova u najnovijem ciklusu izloženom u Tivtu biva odbačena u korist jednog «ar-brut» postupka, koji uopšte ne pretenduje na to da bude lijep. Albijanić bira drugačiji umjetnički izraz i jednu gotovo djetinju čednost zamjenjuje zrelom mišlju i pristupom. Riječ je o ciklusu «Memorija kamena» koji predstavlja nastavak prethodnog projekta, «Oživljavanje fosilnih slojeva»"."Albijanićev svijet čine sada artificijelni fosilni ostaci oblikovani od eksera, točkića, tehničkih dijelova, zastrašujućeg izgleda. Međutim, Albijanić se ne zaustavlja na tome; on stvara ličnu mitologiju čiji su «stanovnici» višeglave nemani i paganski bogovi, kakav je Janus, božanstvo sa dva lica. Neman na jednoj slici nas čak podsjeća na Pikasovu «Gerniku», neman rata. Ove slike su nastale aplikacijom i kolažiranjem, te gustim nanošenjem boje kojim se stvara jedna gruba struktura. U ovom ciklusu umjetnik najčešće primjenuje zagasite smeđu, oker, narandžastu, plavu.  Skelet nalik ribljem sa ljudskom lobanjom kao da prenosi poruku o smrti tijela kao neminovnog kraja svakog života. Ali, ovi skeleti u još većoj mjeri upućuju na moguće tragove koji ostaju memorisani, u kamenu, kao svjedočanstva da je život nekada na tom mjestu postojao. Umjetnik se «igra», traži veze između praistorijskog i antičkog i savremenosti koje povezuje jedan činilac: vrijeme. Vrijeme kao da ovdje prestaje da postoji. Fosili jednostavno oživljavaju a automobil- simbol savremenog života- postaje nefunkcionalan, budući bez volana i točkova. Ponekad se na ovim djelima javljaju tekstualne poruke (kao u zoonarijumu: opis koji prati predstavu) i tajanstveni brojčani i slovni kodovi. Pitamo se da li oni govore o suštinama, o vremenu, o smislu svega? Umjetnik to formuliše ovako: «Novi radovi su zamišljeni kao fosili gdje se mogu vidjeti istovremeno praživotinje i automobili gledano sa šireg kosmičkog aspekta, taj
za nas silni vremenski tok je u stvari samo treptaj u kosmičkom «savršenom haosu zbivanja.» Albijanićevo stvaralaštvo je avantura u koju se umjetnik upušta tragajući za sopstvenom filozofijom i pogledom na svijet koji ga okružuje. Umjetnik kao da nam sugeriše prolaznost i ovog svijeta, vrijeme kada će i od njega ostati samo fosilni ostaci. Mada se ovakav pogled na svijet može činiti pesimističnim, krajnja poruka mogla bi biti puna optimizma i nade: da o svom svijetu čovjek sačuva ono najbolje i dostojno čovjeka, za vrijeme koje dolazi.

Jasmina Žitnik, istoričar umjetnosti

Tivat, jun 2011.

Ko ima vremena da se igra s vremenom!


Da li je sve počelo u primordijalnim morskim dubinama? Možda važnije pitanje: Da li će se tu okončati? Ko se pita? Slikar ili pjesnik? Ko ima vremena da se igra s vremenom? Da li će zaista okamenjene forme i fosili biti ono što će ostati kao trag ili je sve znak, koji treba da ovjekovječi postojanje… Možda baš zato što nakon apokalipse koju nam predviđa nauka neće ostati ni traga, ni znaka, već će se možda, kao na početku dogoditi veliki prasak… I eto nas, opet, na početku nekog novog svijeta/života koji u umjetnosti živi zaštićen autohtonim oreolom trajanja.

Ova pitanja i mnoga druga nameću vam se kada posmatrate radove Mila Albijanića. Naivni, zavodljivi svijet morskih sirena brzo nas „prevodi“ u drugu realnost, „naličje slike“, gdje više nije bitno da li ste šraf ili igračka dinosaurus na umjetnikovim instalacijama ili, možda, tek otkriveni, davno zaboravljeni fosil. Svojevrsni memorijski umjetnički epitafi ili upravo suprotno, oda životu, zapravo njihovi susreti, simbioza u umjetničkom fantazmagoriju Mila Albijanića.

Planovi, skice, pečati, ribe, automobili, fosili, avioni, dinosaurusi, slonovi... recidivi vremena i umjetnički vokabular ALBIART-a. Bogatstvo pigmenata, slojeva, kompozicionih rješenja, uopšte kompleksnost egzekutivnog, narativnog i filozofskog promišljanja slike je ono što je u fokusu pažnje umjetnika. Stavljanjem u istu značenjsku ravan simbola savremenog brzog življenja - automobila, aviona i sl, sa fosilnim tragovima, i njihovo sjedinjavanje kroz sintagmazgorične zoomorfne forme, svojevrsan je apel umjetnika za spas zdravorazumskog u korist planete i čovjeka i, zapravo, umjetnički otklon od efemernog, prolaznog i bezličnog, zarad trajnog, suštinskog i jedino važnog nepromijenjenog ljudskog u čovjeku.

Ribe otvorenih čeljusti zaposjedaju fizikum, tijelo slike, u najrazličitijim varijetetima, solo ili u paru, u frizu života koji podsjeća na poštanske markice koje više niko ne lijepi, jer su i pisma promijenila formu i poprimila sasvim drugačiji diskurs...


Piše: Anastazija Miranović, istoričar umjetnosti.

Bar.Jun,2011.

Buđenjem ili otvaranjem očiju počinu pjesme ili romani velikih crnogorsko-srpskih pisca. Pri pogledu na Milove radove imam taj osjećaj da bih trebala zatvoriti oči i to zbog straha i ugroženosti koje me od malena obuzimaju kada vidim, dinosauruse, ova zastrašujuća prabića iz srednjeg trijasa. Nije mi jasno zašto me podilazi strah dok gledam ove  životinje koje već nekoliko miliona godina s nama ne dijele istu planetu. Možda je to i zbog toga što se čovjek ne plaši samo svoje budućnosti no uglavnom i svoje istorije i prošlosti.

U ovim slikama se vrijeme spojilo – prošlost, sadašnjost a možda i budućnost. Zastrašujuća veličina dinosaurusa i sila čovjeka i njegove tehnologije u ovo doba je na istom nivou. Monstruozni tvorovi na jednoj slici u isto doba. Kompozicija ovih slika nije navodila proždrljivost kao karakteristiku i dinosaurusa i čovjeka oličenu u borbi za svoje mjesto i borbi za prevlast.

Ove slike otkrivaju pitanja koja su  postavljali filozofi ili glavni junaci najznačajnijih djela svjetske književnosti:  biti ili ne biti. Da li je smisao života u tehnologiji i nekim komunikacijskim sistemima koji od nas čine nepostojeća bića? Napredovanje verbalnih komunikacija i tehnologija ubrzavaju život svih na ovoj planeti. U ovim slikama osjećam prolaznost vremena i utvrđivanje izreke prašina si i prašina ćeš biti! Starina i propadljivost uočavaju se kao njegova dominantna tema. U tom spoju nespojivog – Albijanić sa skeletom, kosturima i iskopinama povezuje dječije igračke, povezuje elemente razdvojene milionima godina i na njemu svojstven način – autor slavi život. Slavi život kao igru, a smisao prave igre jeste igra sama.

Autor ovih slika koristi grafičku tehniku na takav način da ograničava boje tako da upotrebljava najviše crnu i bijelu boju i time naglašava dejstvo naslikanog motiva. Zanimljivo je i kako kombinuje kolaž i asamblaž. Svojim radom i tehnikom koju koristi nam pokazuje na osobiti način sliku o krhkosti i beskonačnoj različitosti priroda.  Albijanićeva invencija gradi formu polazeći od sinteze različitih materijala. Tu čitamo tragove kontinuiranog rada. Milova umjetnička dostignuća nude vredovanje bivših saznanja i iskustava obogaćena znanjem i djelom ovoga trenutka, gradeći tako jednu novu perspektivu.

U ovo doba je sve moguće, zašto onda ne možemo sa lakoćom reći da je Mile Albijanić u ovim slikama otkrio genetičko pitanje čovjeka, odnosno pitanje iz čega smo postali. Možda je naše porijeklo skriveno u ovim crnim praribama koje su polako plivale unutar sivotamnog i dubokohladnog okeana, čekajući na najbolje vrijeme da isplivaju. I to vrijeme i taj prostor su nastali. Stvoreni su rukom ovog crnogorskog slikara na papiru, platnu, šperploči različitim tehnikama montaže. I dok smo večeras zajedeno pod ovim krovom i kad god uđemo u njegov atelje postajemo dio autorovog tematsko-motivskog prosedea i bivamo upozoreni da je, hajdegerovski rečeno, gotovo sa vremenom velikih ideja koje pokreću svijet.

Na umjetničkim slikama i kolažima mi se oduvijek sviđalo to da svaki čovjek od svake slike može napraviti neku vlastitnu priču ili teoriju. Sigurna sam da ćete poslije večerašnje izložbe o mnogim stvarima razmišljati drugačije. I u tome je glavni cilj svakog umjetnika. Da gledalac pokušava razmišljati o umjetnosti ne tako kako je autor umjetnički uobličio ideju već na svoj vlastiti način, odnosno da ulazi u strukturu djela i na njega reaguje u skladu sa sopstvenim potencijalima.

Hvala autoru što nam je upriličio jedno ovakvo zadovolstvo

Kamila Halupova , Češka pjesnikinja
Nikšić, maj 2012


Ribar duše     


Ono što nam velikodušno i dobroćudno, a varljivo ležerno nudi umjetnički izričaj ovog autora jeste sudar svjetova, realnog i željenog, znanog i neistraženog, uređenog i razbarušenog. Nadmoćno suveren u poetskoj igri harmonije, kolorita, simetrije, mira i tišine, Mile Albijanić nas, krajnje originalno, raritetno i unikatno, uvodi u svoju percepciju imaginacije podmorja i postavlja nas, kao poslušnu malu djecu, na koljena Okeanu, Titanu,Tetiji, Neptunu i Posejdonu, pa nam suflira da zapamtimo kako smo tek kap u moru i samo mrvica prehrambenog lanca Svijeta, Života, Sudbine i Boga, omeđeni beskrajnim plavetnilom erotične živosti i intrigantnom simbiozom svijeta duše i magnetizma autorskog izričaja.

To je sad nevera, sad bonaca i maestral, ali je živo i pomalo boli koliko se voli to plavo, sa okusom soli. Udahniti treba punim plućima i uživati u toj avanturi.

Mile Albijanić je ribar duše.

U njegovoj mreži su osjećaji i tajna nad tajnama, majka svih tajni, tajna neprestanog ispitivanja univerzalne zagonetke, mistične i nedokučive, zagonetke ljepote savršenstva.

Jer, kad zaronimo dole, ispod mora, kad konačno spustimo glavu mi koji je tako drčno i oholo dižemo nad svime i svačim, utopimo se u dobro začinjeni brudet od ljubavi, mirisa i boja.Elegancija izvedenih poteza uvijek je varljiva, ni jedan umjetnik ne stvara ako u njemu ne postoji grč.

Na toj ribljoj trpezi umjetničkih sloboda caruje čas želja, a čas nada, malo srdela, malo brancin ili orada, ali svakako se, nekako ispod glasa i u zagonetnom mraku ispod volta, pjeva kancona bez prestanka, kako smo i mali i veliki, bili vazda, od nastanka.

Na njegovu artificijelnu udicu, sa mamcem subjektivnog, opipljivog, živog i materijalnog, bliskog i dubokog, lako se uhvatiti.

Za to je potrebno…Samo malo duše.

Uživao sam u radovima ovog vrsnog umjetnika.

Uživajte i Vi.

Blažo Davidović

Petrovac, 13, 05-2013

 

                                        Сликар тајне
 
 
 
Риба је ћудљиво биће, скривено, али блиставо под модрилом дубина.
 
Миле Албијанић користи рибу као симбол. Цртеж је увек са стране, сведен, али са детаљима који не дочаравају реалан живот водених бића већ су производ унутрашнјег дијалога. То је разговор који у стваралачком процесу доводи на видело драматично развијене колаже подједнако сирове као и реалност у којој су стварани, и колористичку игру сугестије покрета, воде, окружења.…
Такође и то рибље око је као савест присутно, свезнајуће, значајно и неизоставно, исто као и Божије.
 
Чињеница је да је риба, симбол душа спасених хришћана, као и симбол духовне хране. Исус Христос, Божији син, Спаситељ, се на грчком пише Isu Histu Teu los Sotir где прва слова дају реч IHTIS ,у преводу - риба. То у уметников дијалог убацује нову димензију. У Новом завету, Христос себе алегоријски назива и рибаром људи. Овим делима се Миле јасно духовно одредио и без великог тражења нашао уточиште. Слика себе изнутра, лично откриће и интимну духовну понуду.
Милетове рибе, дубоким модрилом пливају и блиставо одолевају, пажљиво покривене симболом и откривене тајном.
 
 
Академски  сликар  Весна Сушић